Fan Gifting Culture เพราะรักจึงเปย์หนัก(มาก)

ไม่ว่าคุณจะเป็นส่วนหนึ่งของแฟนด้อมดาราศิลปินชื่อดังหรือเพียงติดตามอย่างห่างๆ   ก็คงได้ยินกิตติศัพท์ของวัฒนธรรมการมอบของขวัญให้กับไอดอลขวัญใจที่มูลค่าสูงจนต้องสั่นสะท้าน   ไม่ว่าจะเป็นปรนเปรอกันด้วยข้าวของเครื่องใช้แบรนด์เนมหรูระยับ  อีเวนท์แบบเล่นใหญ่  ไปจนถึงเงินสดเป็นกองพะเนิน  มันหลายเป็นพลังผลักดัน business model ที่เรียกกันว่า Fan Economy  จนเฟื่องฟูในหลายประเทศ  รวมถึงอุตสาหกรรมบันเมิงไทยเมืองไทยที่กระโดดเข้าร่วม  norm นี้อย่างเต็มตัว

มาติดตามความน่าสนใจของ  Fan Gifting Culture ที่น่าสนใจกับเรากันเลยค่ะ

ภาพเซ็ทของขวัญแบรนด์เนมที่พร้อมเพรียงเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันเป็นสิ่งที่แฟนดนตรี K Pop คุ้นเคย หรือหลายคนอาจจะเข้าไปเป็นส่วนร่วมสมทบทุนเพื่อจัดซื้อของขวัญให้ศิลปินที่รักมาแล้ว    ศิลปินหนึ่งคน ก็อาจจะมีแฟนๆรวมกลุ่มกันหลายด้อม  และแข่งขันประชันการเปย์ด้วยสิ่งของเครื่องใช้หรูระยับจากแบรนด์โปรดของไอดอล พวกเค้าตามสืบเสาะเก็บข้อมูลเรื่องสไตล์ประจำตัว  ยิ่งได้ยินจากปากเจ้าตัวว่าชื่นชอบอะไร มีความใฝ่ฝันจะอยากได้สิ่งใด   แฟนๆก็ยิ่งพยายามเต็มที่เพื่อจะสร้างความสุขให้กับไอดอลในโอกาสสำคัญ

เมื่อได้เห็นของขวัญมากมายขนาดนี้ ก็อาจจะทำให้บางคนคิดว่า นี่ไม่ได้ต่างจากการ spoil คนดังที่ร่ำรวยเป็นเศรษฐีมีเงินมากกว่าแฟนๆหลายเท่า แต่ติ่งศิลปินหลายคนยอมรับว่า แค่ได้จินตนาการถึงไอดอลสุดที่รักกำลังเปิดห่อของขวัญที่พวกเค้าบรรจงเลือกให้ก็รู้สึกปลื้มปริ่ม และมันเป็นการใช้จ่ายที่ช่างคุ้มค่า แต่ยิ่งศิลปินสร้างชื่อเสียงโด่งดังมากเท่าไร ก็คงทายได้ว่า พวกเค้ายิ่งได้รับของขวัญมากมายก่ายกองจนนำมาใช่ไม่ทัน อดีตไอดอลรายหนึ่งได้เผยว่า ของขวัญเหล่านี้จะถูกส่งต่อไปยังครอบครัว เพื่อนฝูงคนสนิทเพื่อไม่ให้เสียเปล่า เพราะเป็นไปได้สูงว่า แฟนๆจะส่งของขวัญที่คล้ายกันมาให้ แต่สิ่งที่พวกเค้าเลือกเก็บรักษาไว้คือ จดหมายที่เขียนด้วยมือของที่ระลึกเล็กๆน้อยๆ ที่ไม่ได้ตีมูลค่าเป็นตัวเงิน รวมถึงของขวัญที่หลากหลายที่ได้รับกับมือระหว่าง fan meeting และมีภาพยืนยันออกมาว่า ไอดอลได้เก็บรักษาของขวัญจากแฟนๆจำนวนหนึ่งไว้ในห้องส่วนตัว

ผู้เชี่ยวชาญเรื่อวงการบันเทิงเกาหลีได้วิเคราะห์ไว้ว่า    แฟนๆไม่ได้คลั่งไคล้ในตัวไอดอลเท่านั้น   แต่ยังรู้สึกรักใคร่ผูกพันราวกับว่ามองพวกเค้าเป็นคนในครอบครัวเดียวกัน   ในบางครั้ง รูปแบบอุปถัมภ์นั้นจะคล้ายกับคนเป็นแม่ที่ทุ่มเททุกอย่างให้กับลูกสุดที่รัก  เมื่อคนที่มีอุดมการณ์เดียวกันมารวมตัวเพื่อสนับสนุนไอดอลในดวงใจ  เมื่อได้มอบวัตถุนอกกายที่มีมูลค่าสูงเกินกว่าคนธรรมดาจะเอื้อมถึงอาจจะเป็นสิ่งทดแทนที่พวกเค้าไม่สามารถเข้าไปอยู่ใกล้ชิดและแสดงความรักในรูปแบบอื่นๆ    มูลค่าของของขวัญอาจจะฟังดูสูงมาก   แม้จะเป็นราคาที่คนดังฐานะร่ำรวยสามารถซื้อหาใช้จ่ายได้สบายๆ  แต่การจัดตั้งระบบอาสาสมัครเพื่อรวบรวมเงินจากสมาชิกแฟนด้อมจำนวนหลายคนนั้นทำให้พวกเค้าสามารถบริหารจัดการเพื่อบันดาลของขวัญที่ดูน่าตื่นตาตื่นใจเหล่านี้    บางด้อม เมื่อรวบรวมของขวัญจนมีปริมาณไม่แพ้ภูเขาย่อมๆ ก็จะ list อย่างละเอียดว่าของขวัญแต่ละชิ้นมีราคาเท่าใดบ้าง รวมมูลค่าแล้วมากมายขนาดไหน   หากใครสายป่านยาว  ต้องการจะเปย์แบบเต็มๆคนเดียวหลักแสนหลักล้าน ก็คงไม่มีใครฉุดรั้งไว้  นอกจากเอเจนซี่ที่ออกนโยบายห้ามไอดอลรับของขวัญจากแฟนๆ   รวมถึงตัวไอดอลบางที่ไม่ปรารถนาให้แฟนๆใช้จ่ายเงินมากมายเพื่อเอาใจพวกเค้า  ดังกรณีของ IU  ที่ประกาศว่า จะไม่รับของขวัญจากแฟนๆ เพราะเธอมีเงินทองมากพอจะจับจ่ายสิ่งของที่เธอต้องการ  และเธออยากจะให้แฟนๆเกิดความรู้สึกดีๆที่ได้ซื้อของขวัญให้ตัวเองมากกว่า

หากติดตามเว็บตูนและซีรีส์เกาหลีมาตลอดก็คงจดจำกันได้ว่า  หนุ่มสาวเกาหลีให้ความสำคัญกับการจัดอีเวนท์เซอร์ไพรส์ไม่น้อยเลย   แม้แต่การสารภาพรัก ก็ดู'เล่นใหญ่'  ก็ต้องมีพร็อพประดับประดาและประกาศให้คนรอบข้างได้เป็นประจักษ์พยาน ราวกับเป็นการพิสูจน์ความรู้สึกที่จริงใจ    ไม่ต่างจากการประกาศความรักต่อไอดอล     ของขวัญล้ำค่าไม่จำเป็นต้องเป็นข้าวของราคาแพงที่ห่อกล่องผูกริบบิ้นสวยงาม  แต่แฟนๆจะสรรหาวิธีเพื่อทำให้สาธารณชนได้สัมผัสว่า  ไม่ว่าจะเป็นการอวยพรวันเกิดด้วยการทุ่มจ่ายเพื่อเหมาพื้นที่สื่อสิ่งพิมพ์ชื่อดังของอเมริกา  โชว์บิลบอร์ดกลางนครใหญ่  หรือเปลี่ยนโฉมรถไฟทั้งขบวนด้วย  happy birthday theme  ซึ่งค่าใช้จ่ายสำหรับ project เหล่านี้สูงลิบลิ่วเลยทีเดียว   ถึงจะมีอุปสรรคเรื่องการใช้ชีวิตช่วงโรคระบาดในช่วงไม่กี่ปีก่อน แต่ก็ไม่สามารถหยุดยั้งความตั้งใจอันเร่าร้อนของแฟนๆได้    

แฟนด้อมจากหลายประเทศยังพยายามสรรหาของขวัญ creative ที่ฟังดูแปลกใหม่

• แฟนของ  RM แห่ง BTS ที่เดินเรื่องขอให้เขาเป็รเจ้าของ'เอกสารโฉนดที่ดินบนดวงจันทร์'     
• ด้อมจีนซื้อที่ดินในสก็อตแลนด์เพื่อมอบบรรดาศักดิ์ท่านลอร์ดแห่ง Glencoe ให้กับ Sehun แห่ง EXO     
• แฟน IU และ  G-DRAGON  ลงขันกันเพื่อตั้งชื่อสวนป่าให้ตามชื่อของพวกเค้า

เราจะได้ยินของขวัญจากไอเดียบรรเจิดเช่นนี้มากขึ้นเรื่อยๆ  หลังจากไอดอลได้ปฏิเสธไม่รับของขวัญราคาแพง  ก็หันมาโฟกัสเรื่อง advertisement ซึ่งนอกจากจะเป็นของขวัญและก็ยังช่วยสร้างกระแสให้ไอดอลขวัญใจได้ด้วย

ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา แฟนๆในประเทศต่างตื่นเต้นยินดีเมื่อนักแสดงชื่อดังของวงการบันเทิงไทยได้รัลโอกาสสำคัญในการบินไปโพรโมทและรับงานที่ประเทศจีน พระเอกหนุ่มหล่อที่ได้ขึ้นชื่อว่าเป็นผู้บุกเบิกการโกแผ่นดินใหญ่อย่าง ป้อง ณวัตน์, มาริโอ้ เมาเร่อ หรือจะเป็น ไมค์ พิรัชต์ พวกเค้าต่างไปได้ไกลคว้าบทพระเอกหนังซีรีส์จีนและสร้างเสียงกล่าวขวัญจนกลายเป็นไวรัลใน Weibo มาแล้วหลายครั้ง


แสนยานุภาพการเปย์ของด้อมจีนและด้อมต่างชาตินั้นก็อาจจะสร้างความสงสัยว่า  เพราะเหตุใด พวกเค้าจึงทุ่มเทเพื่อแสดงออกถึงต่อดาราศิลปินไทยถึงเพียงนี้

บรรยากาศงานฉลองวันเกิดพระเอกหล่อเข้ม อาโป ณัฐวิญญ์ ที่เบียดเสียดไปด้วยของขวัญจากแฟนๆ ซุ้มดอกไม้ธนบัตรซุ้มแล้วซุ้มเล่า ทองคำ นาฬิกาและข้าวของเครื่องใช้หรูหราที่มีผู้ประเมินไว้ว่า งานนี้ FC ร่วมควักกระเป๋าเปย์กันหนักหน่วงไปไม่ต่ำกว่า 50 ล้านบาท บางคนถึงกับยกให้เขาพระเอกระดับท็อปของวงการซีรีส์วายที่กำลังมาแรงสุดๆ แม้ว่าจะพลิกมารับแสดงบทชายรักชายได้เพียงไม่นาน แต่ทั้งฝีมือการแสดง เสน่ห์เป็นเอกลักษณ์ และทัศนคติที่ดึงดูดใจแฟนทั้งในบ้านเราและต่างประเทศนั้นน่าจะเป็นย์สำคัญที่ทำให้ด้อมทุ่มหนักหน่วงชวนตะลึง


แน่นอนว่า  ความโด่งดังของอาโปได้จุดประกายให้กับดาราศิลปินพยายามก้าวสู่ความสำเร็จในรูปแบบเดียวกัน

มีการตั้งข้อสังเกตว่า ในช่วงหลังๆ ดาราดังไทยคลื่นลูกใหม่ที่ถูกเปย์หนักมากมักจะผ่านผลงาน LGBT romance มาแล้ว (โดยเฉพาะชายรักชาย) แม้ว่าจะมีแสดงบทรักเพศตรงข้ามเช่นกัน แต่เมื่อจับคู่ประชันบทบาทกับนักแสดงหนุ่มหล่อ ก็จะกลายเป็น breakthrough ที่สร้างชื่อเสียงข้ามประเทศ นั่นเป็นเพราะอะไร?

แม้ว่าตลาดสื่อที่เชิดชู LGBT romance อย่างนิยายและการ์ตูนจะได้รับความนิยมอย่างสูงในแถบเอเชียตะวันออก แต่ค่านิยมอนุรักษ์นิยมในบางประเทศที่กีดกันเพศทางเลือกนั้นได้บีบผู้บริโภคให้เลือกเสพผลงานอย่างจำกัด เห็นได้ชัดจากนิยายโด่งดังอย่างปรมจารย์ลัทธิมารที่วายเต็มขั้น แต่เมื่อถูกสร้างเป็นซีรีส์ที่ประสบความสำเร็จในระดับปรากฏการณ์ กำเนิดคู่จิ้นซุปตาร์ แต่ก็ต้องหั่น romance และ love scene ออก แล้วนำเสนอในรูปแบบของ bromance ให้ผู้ชมจินตนาการต่อกันไปเอง หรือจะเป็นเกาหลีที่เคยสร้างผลงานวายมาแล้ว แต่ก็ยังห่างความนิยมของ manhwa มาก ส่วนในญี่ปุ่นก็มีการผลักดันให้สร้างซีรีส์วายจาก manga ดังจนเริ่มดังติดกระแสขึ้นมา แม้แต่หนุ่มหน้าสวย Johnny's Jr. ก็สร้างความฮือฮาด้วยเล่นซีรีส์ชายรักชายใสๆวันมัธยมมาแล้ว แต่หากถามหาฉากรักร้อนแรงชวนหวีด service กันไม่มีกั๊กไว้ คู่พระเอก-นายเอกได้รับเสียงชื่นชมว่าเคมีเข้ากันจนใจละลายตาม ซีรีส์ไทยได้ตอบโจทย์กลุ่มผู้บริโภคและสร้างรากฐานแฟนด้อมที่แข็งแกร่งขึ้นมาเรื่อยๆ

Fanquan หรือๅแฟนจีนที่ชาวไทยมักคุ้นเคยในคำว่า 'แม่จีน'  ฟังดูแล้วช่างทรงพลังในวงการแฟนด้อม  แม้แฟนชาติอื่นจะเปย์ศิลปินกันจัดหนักจัดเต็ม  แต่นี่คือประเทศที่กำลังซื้อสูงจนหลายฝ่ายมองว่าเป็นขุมทรัพย์ ที่เป็นเป้าหมายใหญ่ทุ่มเทความพยายามเจาะเข้าไปสร้างความนิยมเพื่อกอบโกยรายได้  เมื่อไม่กี่ปีก่อน การสนับสนุนไอดอลด้วยการซื้ออัลบั้ม สินค้า ตั๋วคอนเสิร์ต รวมถึงการมอบของขวัญที่ในประเทศจีนเรียกว่า ying yuan  ก็เริ่มขยายมูลค่าสูงขึ้นมาจนชวนอึ้ง  นักวิจัยจากสถาบัน Zhongtai Securities ได้ประเมินไว้ว่า  เมื่อก้าวเข้าสู่ยุค 2020s อุตสาหกรรมไอดอลจะมีมูลค่าสูงเกินแสนล้านหยวน  (ไล่เลขศูนย์กันจนงง   )

ส่วนชื่อเสียงลือลั่นของแม่จีนที่เปย์ศิลปินข้ามประเทศนั้นดูสวนทางกับกฎเกณฑ์เข้มงวดของรัฐบาลที่ยื่นมือเข้ามา 'จัดระเบียบ' platform ต่างๆไม่ให้โพรโมทแนวคิดของวัฒนธรรมแฟนด้อมสุด toxic ที่จูงใจให้แฟนๆทุ่มเงินเพื่อดันให้ผลงานไอดอลติดชาร์ท และมอมเมาให้ใช้จ่ายกันฟุ่มเฟือยในการสนับสนุนไอดอล และยังห้ามนำเสนอคอนเทนท์ต่างๆที่ดูอวดรวยและคลั่งไคล้บูชาเกินงาม ส่วน Global Times สื่อที่เป็นกระบอกเสียงให้กับรัฐบาลพรรคคอมมิวนิสต์จีนก็ออกหน้าโจมตีวัฒนธรรมแฟนด้อมมาแล้วหลายครั้ง ถึงขั้นเปรียบเปรยว่า อาจจะมีผู้นำกลุ่มที่มีฐานะและ connection กับเอเจนซี่ดารา แต่หลายคนอยู่ในกลุ่มแฟนรากหญ้าที่เหมือนกับแรงงานราคาถูกที่มุ่งมั่นสนับสนุนปกป้องศิลปินโดยไม่ได้รับค่าตอบแทน และยังเป็นแหล่งเงินแหล่งทองสำหรับวงการบันเทิง





แต่ดูเหมือนว่าท่าทีรัฐบาลที่แข็งกร้าว ยังดูไม่เป็นอุปสรรคใหญ่สำหรับ fan gifting culture  เพราะเห็นได้ชัดว่า ศิลปินดาราไทยนั้นถูกแม่จีนเปย์กันอู้ฟู่ขนาดไหน!



 

เปย์แบบไทยๆ model ในการอัดฉีดศิลปินที่น่าจับตามอง:
พัฒนาการมาลัยเงินสดในวงการลูกทุ่งหมอลำที่อยู่คู่กับสังคมไทยมายาวนาน

อาจจะมีคนมองว่า  Fan Gifting Culture  เป็นเรื่องที่ปฏิบัติตามกันกันนับตั้งแต่อุตสาหกรรม K Pop ครองแชมป์ความ mainstream  ในเอเชีย  หรือจะเป็นฝั่งจีนที่ยืนหนึ่งเรื่องสายเปย์   ด้อมแต่ละประเทศย่อมไม่ยอมน้อยหน้ากัน  ลงขันกันเป็นล้านๆเพื่อแสดงความรักให้กับไอดอลในดวงใจ      แต่นี่ไม่ใช่เรื่องราวแปลกใหม่ในสังคมไทยแต่อย่างใด  นับตั้งแต่สมัยคุณพ่อคุณแม่ยังเอ๊าะ และยังไม่มี social media ช่วย  boost กระแส   ภาพของศิลปินวงการลูกทุ่งหมอลำและลิเกคณะดังที่ได้รับพวงมาลัยธนบัตรจนท่วมหัวคือสิ่งการันตีความนิยม ความสัมพันธ์แบบอุปถัมภ์อันเป็นที่มาของคำว่าแม่ยกนั้นได้กระจายไปอีกหลายวงการ     เปย์กันทั้งเงินสดและบ้านที่ดินจนต่อยอดความรวยไปได้ถึงรุ่นลูกรุ่นหลาน  แม้แต่แดนเซอร์รูปงามในคณะหมอลำที่เต้นเอวพริ้วไหวได้ใจคนดูก็สามารถพลิกชีวิตกลายมาเป็นแดนเซอร์ขวัญใจแม่นกที่ถูกเปย์เป็นล้าน   ส่วนพวงมาลัยกับ  evolve มาเป็นปีกอลังการหนักอึ้งไปด้วยธนบัตรสีเทา ม่วง แดง   ไม่ได้มีแต่สายลูกทุ่ง  ด้อมศิลปินที่มาจากการแข่งขันรายการ  TV  ที่ FC ระดมพลสนับสนุนตั้งแต่เข้าร่วมประกวดจนออกอัลบั้มเพลงรวมถึงนางงามที่มีความสามารถด้าน entertain แฟนๆบนเวทีก็เข้าสู่เส้นทางถูกเปย์หลักล้านเช่นเดียวกัน

คนเรามีเรื่องที่มีคุณค่าทางจิตใจแตกต่างกันไป  บางคนเปย์เพื่อของสะสม บางคนเปย์เพื่อสัตว์เลี้ยงสุดรัก  และบางก็ยืนยันว่าเปย์ศิลปินนี่แหละคือที่สุด!  ไม่ว่าจะเปย์สไตล์ไทย เกาหลี หรือจีน  หากเปย์แล้วสุขกายสบายใจและสมควรต่อสถานะทางการเงินที่เป็นอยู่  ไม่เดือดร้อนตัวเองหรือคนรอบข้าง    นี่คงเป็นคำตอบที่ลงตัวแล้ว